Roostering van de afwisseling
Als het gaat om het ritme van een schooldag, heeft een leerkracht of een groep in eerste instantie te maken met het gekozen (macro)rooster van de school. Welke begin en eindtijd en welke ‘pauzes’.
Het begrip pauze staat tussen aanhalingstekens omdat een pauze impliceert dat er in dit tijdsbestek geen geplande activiteit plaatsvindt: de leerkracht is zonder de kinderen (en zonder taak….) en de kinderen hebben tijd voor zichzelf (geen opdrachten). Bij het creëren van een (meer) dynamische schooldag is het zinvol om na te denken over andere invullingen van de ‘pauzetijd’.
Randvoorwaarden van ‘pauzes’
De meeste scholen hebben een zogenaamde kleine pauze van 15 – 30 minuten in het midden van de ochtend. Dit is de pedagogische tijd, tijd die de leerkracht met de kinderen doorbrengt.
Tussen de middag is er een grote pauze van 30 – 45 minuten (met of zonder lunchen). Leerkrachten hebben (Arbo)recht op een pauze van minimaal 30 minuten tussen 10.00 en 14.00.
Binnen een dynamische schooldag die door meerdere docenten en specialisten wordt gedragen. Zo kan een leerkracht ook de ‘arbopauze’ nemen tijdens de les bewegingsonderwijs, of tijdens het motorlab. Leerkrachten kunnen ook kiezen voor een andere verdeling, bijvoorbeeld 3 x 10 minuten op een dag.
Denk er over na!
Indien de vakleerkracht de les bewegingsonderwijs geeft (behalve het eerste lesuur), heeft de leerkracht deze pauze tijdens de gymles.
C1 macro roostering van de school
De keuze van de school met betrekking tot het basale rooster kennen we in Nederland grofweg zes type roosters. Vaak worden deze rooster bepaald door de wensen van ouders, maar wat betekenen deze roosters voor de pauzes op school?
En dus ook voor de afwisseling in de schooldag
En dus het welzijn en gezondheid voor kinderen en (vak)leerkrachten.
Traditioneel Rooster
Het traditionele rooster was het meest gebruikte rooster, waarbij kinderen tussen de middag naar huis gaan en woensdagmiddag vrij zijn. Het heeft de volgende kenmerken:
- Schooldagen hebben een ochtenddeel (ca. 08:30 – 12:00) en een middagdeel (ca. 13:00 – 15:30).
- Tussen de middag (ca. 12:00 – 13:00) hebben leerlingen vrij. Kinderen hebben tussen-schoolse opvang of naar huis.
- Woensdagmiddag hebben de leerlingen vrij (en in de onderbouw ook soms vrijdagmiddag).
- Een variant op het traditionele rooster is het Hoorns model, waarbij vrijdagmiddagen altijd vrij zijn.
Wat betekent dit rooster voor
Kinderen
Kinderen hebben meer pauze gedurende de schooldag. En zijn later thuis.
Als kinderen in de grote pauze naar huis kunnen en daar een warm nest vinden is deze pauze een goede afwisseling op de schooldag. Mogelijk zijn er door het online werken meer ouders die tussen de middag thuis kunnen zijn dan voor de pandemie.
Een aantal kinderen blijft op school over: hoe wordt dat voor hen geregeld?
Leerkrachten
Hebben een langere pauze om elkaar te ontmoeten of voor te bereiden en overleggen.
Uiteraard heeft de school de verantwoordelijkheid om de opvang in de pauze te regelen.
Bijvoorbeeld:
- 30 minuten eigen pauze
- 30 minuten aanwezig binnen opvang (en buiten zijn)
Vakleerkrachten
Hebben een langere pauze om elkaar te ontmoeten of voor te bereiden en overleggen. Ook de zaal ombouwen (voor andere thema’s of leeftijdsgroepen) of van (speel)zaal wisselen is dan mogelijk.
Vakleerkracht(en) kunnen en rol hebben in de middagpauze.
Er kan ook de keuze maken om de helft van de pauze in de zaal aanwezig te zijn (pauze bij slecht weer of les bewegingsonderwijs).
Continurooster
Een veelbesproken type rooster is het continurooster. Bij dit type rooster gaan leerlingen tussen de middag niet meer naar huis, maar blijven op school met een verkorte pauze. Het heeft de volgende kenmerken:
Variatie 1
08:30 - 14:30
Op woensdagmiddag hebben de leerlingen vrij
Variatie 2 – vijf gelijke dagen model
8.45 – 14.15
Op de woensdagmiddag niet vrij
Kinderen lunchen – onder toezicht – op school.
Wat betekent dit rooster voor
Kinderen
Minder pauzes tijd tijdens de schooldag.
Ze zijn eerder thuis
Leerkrachten
Hebben minder pauzetijd tijdens de schooldag.
Kinderen zijn eerder naar huis.
Vakleerkrachten
Hebben minder pauzetijd tijdens de schooldag. Veel vakleerkrachten geven zonder of hele korte pauze les. Soms 8 groepen achter elkaar.
Wisseling van locatie is vrijwel onmogelijk bij aanstelling bij verschillende scholen of bij wisselen van speelzaal – gymzaal. Het is dan niet mogelijk om een vakleerkracht 0,2 fte in te zetten op 1 dag.
Continurooster plus = 5 gelijke dagen plus een half uur.
Schooldagen beginnen om 08:30 en eindigen rond 14:30 ook op de woensdagmiddag. Zo ontstaat elke dag ongeveer een half uur extra (pauze)tijd. Waardoor er veel meer mogelijkheden ontstaan om de schooldag dynamisch te maken. Ook meer mogelijkheden voor het benutten van het schoolplein (gescheiden pauzetijden).
Wat betekent dit rooster voor
Kinderen
Meer pauzes tijd tijdens de schooldag.
Ze zijn t.o.v. traditionele rooster eerder thuis, behalve op woensdag.
Leerkrachten
Hebben meer pauzetijd tijdens de schooldag.
Kinderen zijn eerder naar huis, behalve op woensdag
Vakleerkrachten
Hebben meer pauzetijd tijdens de schooldag.
Wisseling van locatie is beter mogelijk bij aanstelling bij verschillende scholen of bij wisselen van speelzaal – gymzaal. Het is dan mogelijk om een vakleerkracht 0,2 fte in te zetten op 1 dag.
Bioritme rooster
Het bioritme-rooster focust zich, zoals de naam zegt, op het bioritme van de leerlingen. Vanuit het bioritme valt te bepalen op welke momenten van de dag het beste geleerd kan worden, ontspanning gezocht kan worden of deelgenomen kan worden aan sportactiviteiten. Het heeft de volgende kenmerken:
- Vijf dagen les van 08:30 tot 16:30.
- Kinderen leren op de momenten dat ze het meest alert zijn, dat is tussen 10:00 en 12:00 en tussen 14:30 en 16:30.
- Er is een extra lange middagpauze (12:00 – 14:30) waar ruimte is voor sport- en cultuuractiviteiten.
- Deze activiteiten worden vaak verzorgd door externe (kinderopvang)organisaties.
7 tot 7 model
Het 7-tot-7-model is een heel ander soort rooster dan de meeste typen roosters en wordt ook wel het ‘brede school’-model genoemd. Het past dan ook vaak alleen bij scholen die hun gehele onderwijsprogramma erop afstellen. Het heeft de volgende kenmerken:
- De school is elke dag open van 07:00 tot 19:00 (van 7 tot 7).
- De school is ook 52 weken per jaar open en er zijn geen collectieve schoolvakanties.
- Er is geïntegreerd programma van opvang, onderwijs, sport en ontspanning.
- Het onderwijs is geïndividualiseerd en er is één team wat met alle discipline werkt.
Verrijkte schooldag …
C2 Week- en dagrooster
Wordt nog aangevuld met mogelijkheden, valkuilen en voorbeelden.